शौचालयात रक्त जाणे ही एक धक्कादायक आणि चिंताजनक समस्या आहे जी अनेक लोकांना होऊ शकते. अनेकांसाठी पहिला विचार मूळव्याध किंवा फिशरवर जातो, परंतु हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की ही सर्वसाधारण कारणे असली तरी, इतरही अनेक कारणे असू शकतात. काही प्रकरणांमध्ये, शौचालयात रक्त जाणे हे मोठ्या आतड्याच्या कॅन्सर किंवा अल्सरसारख्या अधिक गंभीर आजारांचे लक्षण देखील असू शकते.
रक्तास्त्रावाची कारणे - फक्त मूळव्याध आणि फिशर नाहीत!
शौचालयात रक्त जाण्यामागे अनेक कारणे असू शकतात. सर्वात सामान्य कारणांपैकी खालील गोष्टींचा समावेश आहे:
मूळव्याध: गुदाच्या आत किंवा बाहेर सूज येणे. हे खूपच सामान्य आहे आणि सामान्यत: वेदनादायक असते परंतु गंभीर नसते. मूळव्याधामुळे टिश्यू फाटल्याने थोडे रक्त येऊ शकते.
फिशर: गुदेमार्गाच्या आतलच्या बाजूस लहान झाड. फिशर खूप वेदनादायक असू शकतात आणि शौचालयाच्या वेळी रक्तस्त्राव होऊ शकतात.
मलामय मार्गातील जळजळ (Anal Fissure): अतिसार किंवा क constipationमुळे गुदेमार्गाच्या आत खराब झाल्याने जळजळ होते. यामुळे थोडे रक्तस्त्राव होऊ शकते.
डायव्हर्टीक्युलर आजार (Diverticular Disease): आतड्याच्या आतील बाजूस उबळ येणे. यामुळे वेदना, सूज आणि कधीकधी रक्तस्त्राव होऊ शकतो.
अल्सरेशन (Ulceration): मोठ्या आतड्याच्या आत असलेल्या जखमा. अल्सर वेदना, पोटाची आग आणि रक्तस्त्रावाचे कारण बनू शकतात.
कोलोरेक्टल कॅन्सर (Colorectal Cancer): मोठ्या आतड्यामध्ये कर्करोगाची गांठअसणे. कोलोरेक्टल कॅन्सरची सुरुवातीच्या अवस्थेत लक्षणे नसू शकतात, परंतु रक्तस्त्राव हे या कॅन्सरचे सामान्य लक्षण आहे.
डॉक्टरांना कधी भेट द्यावे?
जर तुम्हाला शौचालयात रक्त जाण्याचा अनुभव असेल तर त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधा. हे विशेषतः खालील परिस्थितींमध्ये महत्वाचे आहे:
- रक्तस्त्राव तीव्र किंवा मोठ्या प्रमाणात असेल तर
- रक्तस्त्राव सोबत तीव्र वेदना होत असेल तर
- काळे रंगाचे रक्त येत असेल (जे वरच्या आतड्यातील रक्तस्त्रावाचे लक्षण असू शकते)
- अतिसार किंवा constipation असेल
- वजन कमी होणे
- पोटाची आग होणे
योग्य निदानासाठी काय करावे?
- वैद्यकीय सल्ला घ्या: सर्वप्रथम तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि त्यांना तुमची लक्षणे आणि वैद्यकीय इतिहास सविस्तरपणे सांगा.
- शारीरिक तपासणी: डॉक्टर तुमची शारीरिक तपासणी करतील आणि तुमच्या समस्यांचे मूळ शोधण्यासाठी रक्त तपासणी आणि मलजलाचा नमुना घेण्याची शिफारस करू शकतात.
- एंडोस्कोपिक चाचण्या: काही प्रकरणांमध्ये, डॉक्टर कोलोनोस्कोपी (Colonoscopy )किंवा सिग्मॉईडोस्कोपीसारख्या (Sigmoidoscopy )एंडोस्कोपिक (Endoscopic) चाचण्यांची शिफारस करू शकतात. या चाचण्यांमध्ये पातळ, लांब ट्यूब आतड्यांमध्ये घालून आतून चित्र घेतली जातात. यामुळे डॉक्टरांना कॅन्सर, अल्सर किंवा इतर समस्यांचे निदान करण्यास मदत होते.
लक्षात ठेवावयाच्या गोष्टी
- शौचालयात रक्ताच्या थेंबा
- मलद्रव्यात रक्त मिसळलेले
- काळे मल
- शौचाल करताना वेदना
- मल टाकण्याची गडबडी
- अशक्तपणा
- वजन कमी होणे
सिग्मॉईडोस्कोपी आणि कोलोनोस्कोपी उपचारासाठी तज्ञ डॉक्टर
निष्कर्ष
शौचालयात रक्त जाणे ही एक गंभीर समस्या असू शकते. जर तुम्हाला वारंवार ही समस्या जाणवत असेल तर त्वरित वैद्यकीय सल्ला घ्या. लवकर निदान आणि उपचारामुळे गंभीर आजारांचा धोका कमी करता येतो. पुण्याच्या रस्ता पेठेत सिग्मॉईडोस्कोपी आणि कोलोनोस्कोपी उपचारासाठी डॉ. सुरेश जैन यांच्याशी संपर्क साधू शकता.